Asaf Halet Çelebi ve Halayıklarım Şiiri Tahlili

ASAF HALET ÇELEBİ
Asaf Halet Çelebi tasavvufi ortamın içinde doğmuştur. Küçük yaştan itibaren gazeller yazmıştır. Belli bir döneme gelene kadar (1940) din dışı konularla eserlerini meydana getirmiştir. Doğu mistisizmi, tasavvuf ve bilinçaltı konuları eserlerde açıkça kendini ortaya koyar. Saf şiir, ruh ve mistisizme önem verir.
Eserlerinde hep bir derinlik mevcuttur bu yönüyle Câhit Zarifoğlu ile benzerlik gösterir. Derinliğin olmasıyla beraber eserlerin anlaşılması zorlaşır. Kendine özgü bir şiir politikası vardır. Masal motiflerinden, metinlerarasılıktan, bilinçaltından ve iç dünyayı esas alarak ruh çözümlemelerinden de faydalanır. Metinlerarasılığı kullanarak şairi aradan çekerek okuyucuyla metni başbaşa bırakır. Somut bir veriyi soyutlaştırarak mistisizme katar. Bu durum, edebiyata büyük katkı sağlar. Asaf Hâlet çelebi poetikasında şiir ile tekerleme arasında yakın bir ilişki kurar. Tekrir sanatını eserlerinde sıkça kullanır. Halayıklarım isimli şiiri şairin gerçek hayatta yapmak isteyip de yapamadıklarını hayal ederek anlatır. Eserlerinde masal motiflerinden faydalandığını bu şiirinde açık bir şekilde görebiliriz.

HALAYIKLARIM ŞİİRİ
İki taşı birbirine vurup 
acayip âleminden çıkardın
ağzı var
dili yok
halayıklarımı 
Zebercetten sarayımdaki halayıklarım
saz benizli 
badem gözlüdürler
saçları salkım salkım
omuzlarındandır
ve yaptıkları işi sessiz yaparlar

Asaf Hâlet bu kısmında iki tası birbirine vurarak hayallerin kapısını açar. Burada bu masal motifini görürüz. Kendini sarayın sultanı olarak görür. kendisine saray olarak zebercet sarayında her istediğini dile getiren, badem gözlü, saçları salkım salkım halayıkların emrinde olduğunu söyler. Masallarda da padişah, cariye, halayık motifleri sıkça görülür. Bu motifleri de kendi iç dünyasıyla birleştirerek eserine masalsı bir hava katmıştır;

zebercetten sarayımda hamam yaptırdım
tepe camları zümrütten
ve akîki yemânîden
ve kurnası var
necef taşından

Şairimiz burada sarayını inşa eder. Masallarda da değerli taşların önemli yeri vardır. Masal motifleri kullanıldığı içinde şiirinde değerli taşları sıklıkla kullanır. Sarayına hamam yaptırdığını, tepesinin camlarını zümrütten yaptırdığını, akikini yemaniden yaptırdığını ve neef taşından kurnasının bulunduğunu söyler. Salkım saçlar, badem gözler, saz beniz, zebercet, akiki yemani terimleri masala has motiflerdir. İç dünyasındaki hayallerini masal motifleriyle süslemiştir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Ahmet Hamdi Tanpınar Edebi Kişiliği ve Annem İçin Şiiri Tahlili

AHMET HAMDİ TANPINAR Edebiyat profesörlüğüne kadar yükselmiş olan şairimiz 1901’de doğmuş, 1962’de vefat etmiştir. Tanpınar’ın şiir anlayışı birkaç aşamayla oluşur. İlk gençlik şiirlerini Dergah, Milli Mecmua ve Hayat Mecmuasında çıkarmıştır. Bu dönemlerde Ahmet Hâşim’den etkilenir. Bunun sebebi Fecr-i Âti bulunduğu zamanlarda Ahmet Haşim’in oldukça popüler insan olmasıyla birlikte ortak noktalarının bulunmasıdır. Özellikle bu dönem, çocukluk yıllarını tamamen atlatamadığı bir dönem olduğu için kaybedilen anneye özlem konusunu çok yaygın bir şekilde görebiliriz.  Şiirler kitabında topladığı eserlerle birlikte olgunlaştığı ikinci dönemdir. Bu dönemde ise Tanpınar’ın teması ölüm olur. Tanpınar ve eserleri arasında yakın bir bağ vardır. Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmış sonraki dönemlerde serbest şiire geçmiştir. Eserlerinde zaman kavramının önemli bir yeri vardır. Onun için geçmiş ve gelecek bir bütündür. Zamanın birçok kavramı vardır ve karışıktır. Eserlerinde bilinçaltı ve psik...
Devamı

Necip Fazıl Kısakürek Edebi Kişiliği ve Çocuk Şiiri Tahlili

NECİP FAZIL KISAKÜREK Necip Fazıl Türk edebiyatında önemli bir konuma sahiptir. Birçok şairin yakından takip ettiği Necip Fazıl, “Üstad”, “Kaldırımlar Şairi” ve “Sultanı’ş-Şuarâ” gibi isimlerle anılır. Çok çeşitli bir karakterdir. Bu yüzden eserleri de çok hareketlidir. Şiirlerini hece vezniyle kaleme alır. Çünkü güçlü, titiz, zaman zaman sıkıntılı, hoşsohbet ve nüktedan biridir. Bu yüzden bir sevinci veya bir hüznü çok güzel bir şekilde topluma yansıtır. Şiirlerinde kendinden izler de barındırır. 1934’ten ise mistik ve metafizik alana yönelir ve daha çok Müslüman insanın tramvalarını anlatır. Dili gayet sade ve anlaşırdır. Çünkü eserlerini toplum için kaleme almıştır.  Necip Fazıl’ın eserlerinde ruhun izini de görürüz. Yani ruh çözümlemesini çok güzel bir şekilde işler. Şiirinde sıkça insan tahlillerine yer verir. İnsanın çektiği sıkıntıları gözler önüne serer.  Bu şiirinde de çocukların ıstırabını anlatır. Aynı zamanda Necip Fâzıl’ın kendi çocukluğundan yansımaları da şiir...
Devamı

Sezai Karakoç Özeti ve Kar Şiiri Tahlili

Edebiyatımızın önemli şairlerinden olan Sezai Karakoç, babasından dini bilgileri almasıyla beraber eserlerinde mistik ve metafizik konuları işlemesindeki en önemli kişidir.  Şiirleri aslında bir nutuk şiiridir. Sezai Karakoç ile Necip Fazıl’ın edebi düşünceleri az çok birbirine yakındır. Genellikle şiirlerinin içinde hep verilmesi gereken bir ders vardır. Bu sebeple belli bir kitleye hitap eder. Belli bir kitleye hitap edebilmek amacıyla “Diriliş” dergisini çıkarır. Dili sade ve anlaşılır olmasına karşın okuyucuları düşündürür. Bunun sebebi şiirlerinde derin ifadeleri vardır. Şiirlerinde mistik ve metafizik unsurlar kendini gösterir. Diriliş dergisini çıkardıktan sonra hep aynı fikirle hareket eder. Kendi medeniyetimizi batı medeniyetiyle karşılaştırmadan, kendi kültürümüze sahip çıkmamızı savunur. Çünkü Sezai Karakoç’a göre bizim memleketimizden başka yardım isteyecek kimse yoktur. Bu yüzden Türk milletine sahip çıkmak gerekir. Tasavvuf onun hayatında öncü olarak yer alır. Kar şii...
Devamı